30 września 1966 roku uroczyście udostępniono zwiedzającym Trasę Muzeum w kopalni soli. Była to wówczas jedna z najbardziej nowoczesnych ekspozycji górniczych w Europie.

Jej powstanie i najwyższy poziom zawdzięczamy twórcy Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka i pierwszemu dyrektorowi Alfonsowi Długoszowi, absolwentowi berlińskiej Państwowej Szkoły Przemysłu Artystycznego i Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie. Nowoczesne elementy wystroju i ekspozycji, sala konferencyjna i kinowa oraz kawiarnia, czyniło Muzeum miejscem niezwykłym, wykraczającym daleko poza swoje czasy.

Zanim jednak nastąpił rok 1966 był rok 1949, Dyrekcja wielickiej kopalni postanawiała zlikwidować wiele cennych wyrobisk w kopalni soli. Świadomy ich wartości Długosz wraz z towarzyszącym mu górnikiem wyruszył na ratunek bezcennych skarbów. Przemierzał dziesiątki kilometrów zapomnianych, ciemnych i niebezpiecznych wyrobisk w poszukiwaniu wiekowych narzędzi, maszyn górniczych, kryształów i skamielin. Z zebranych obiektów już w 1951 roku udało mu się zorganizować wystawę w komorze Warszawa. Szybko jednak się okazało, że zabytków jest zbyt wiele, by eksponować je na tak małej przestrzeni. Długosz pozyskał od władz kopalni 14 nowych wyrobisk, gdzie w latach 1958-1966 powstała duża ekspozycja muzealna, w której zmieścił wszystkie znalezione skarby. Udostępnienie odbyło się w roku jubileuszu 1000. lecia Państwa Polskiego.

Dzięki niezwykłej determinacji i pasji Długoszowi udało się stworzyć nie tylko największe podziemne Muzeum w Europie ale przede wszystkim uratować bezcenne, solne dziedzictwo, a zgromadzona przez niego kolekcja drewnianych machin wyciągowych stała się główną przyczyną wpisania kopalni soli na listę UNESCO w 1978 roku.

Współcześnie zwiedzanie Muzeum to wciąż możliwość obcowania z oryginalnymi, unikalnymi w skali świata zabytkami, do których należą wspomniane kieraty - górnicze maszyny wyciągowe, misternie wykonanym Rogiem Bractwa Kopaczy z 1534 roku, ekskluzywną kolejką konną z XIX w., kolekcją urządzeń i narzędzi górniczych, niezwykłymi mapami podziemi czy okazami soli, w tym kryształami z grot kryształowych. W liczącej 18 komór Trasie Muzeum znajduje się w sumie 15 wystaw stałych, kaplica pw. św Jana Pawła II, dwa niezwykłe rezerwaty górnicze Maria Teresa i Saurau o wyjątkowych walorach historycznych i widokowych raz komory edukacyjna i konferencyjno-widowiskowa.

Zwiedzanie Muzeum po 9 PLN

W ramach jubileuszu w wybrane weekendy października będzie można zobaczyć całą Trasę Muzeum z przewodnikiem w cenie 9 PLN. Natomiast koło Zamku Żupnego w Wieliczce, od strony alei Jana Pawła II, można oglądać wystawę planszową Muzeum 1966 prezentującą m.in. archiwalne zdjęcia ekspozycji muzealnej. Więcej informacji na www.muzeum.wieliczka.pl
Piotr Chwalba