Czy herby to współczesne loga? Służyły one do identyfikacji osób czy instytucji świeckich oraz kościelnych, a niekiedy układały się nawet w spójny program ideowy. Umieszczano je na różnych przedmiotach – od królewskich tkanin czy złoconych solniczek przez krzyże relikwiarzowe po portrety trumienne. Pierwotnie herby były znakami rozpoznawczymi na polu bitwy. Ich barwną historię można teraz poznać na wystawie „Jaki znak Twój? Czyli o identyfikacji wizualnej w dawnych wiekach”, prezentowanej od 30.10.2024 do 2.02.2025 roku w Zamku Żupnym w Wieliczce.

Wystawa pokazuje ponad 100 wyjątkowych obiektów z 15 instytucji świeckich i kościelnych. Wśród najcenniejszych znajdują się: XVI-wieczny arras króla Zygmunta Augusta, jeden z najpiękniejszych polskich dokumentów – przywilej nobilitacyjny nadany przez króla Zygmunta III Wazę, zawierający portrety królów polskich, słynny róg Bractwa Kopaczy Wielickich z 1534 r., złocona monstrancja gotycka z 1490 r., epitafium lekarza wrocławskiego Sebalda Hubera z 1504 r. czy haftowany złotą nicią pastorał, który ze względu na technikę wykonania jest unikatem w skali światowej. Ważną grupę obiektów stanowią militaria - tutaj wyszczególnić można XVIII-wieczną chorągiew oddziału piechoty armii koronnej. Była ona wykorzystywana w trakcie wojny polsko-rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 maja, a najpewniej także w czasie powstania listopadowego. Pokazany jest również niedostępny na co dzień obraz Jana Matejki przedstawiający pieczęć Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego z wizerunkiem św. Barbary. Jest on częścią projektu polichromii wnętrz kościoła Mariackiego.

Obiekty pochodzą między innymi z Muzeum Narodowego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius i Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.

Wystawa prezentowana jest w dawnych apartamentach wysokich rangą urzędników solnego przedsiębiorstwa, w których znajdują się niezwykłe polichromie, datowane od XVI do XIX w. Wśród malowideł znaleźć można także fragmenty herbów, w tym herbu Rzeczpospolitej z czasów panowania dynastii Wazów. W tym roku pomieszczenia te zostały udostępnione zwiedzającym po raz pierwszy w historii.

Kurator wystawy: dr Mateusz Gil
Projekt aranżacji wystawy: Marek Suchowiak

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Organizator: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
Współorganizator: Kopalnia Soli „Wieliczka”
Patroni medialni: TVP Historia, Mówią Wieki, Histmag, Dziennik Polski, Radio Kraków, TVP3 Kraków